Yaratıcı bir fikrin değerini bulabilmesini, dengesini korumak için iki ayağa ihtiyaç duyan bir denge tahtasına benzetebiliriz. Startup dünyasında bu iki ayak, yaratıcı fikrin hayata geçirilip değerini bulması için onu geliştirecek bir ekip ve yatırımcıdır. Ayrıca bu denge tahtasında ayakta kalabilmek için hangi ayağa ne zaman ağırlık verilmesi gerektiği de önemlidir. Tıpkı startup dünyasında ekibin teknik bilgisiyle yatırımcının sektör tecrübesinin ne zaman ön plana çıkarak şirketi ileriye götüreceğine karar verilmesinin ince bir iş olması gibi.
Refiye Yazıcı ile tam da bu noktada röportaj yapmak istedik. Bir startup kurmanın fikirden öte bir ekip çalışması olduğunu yatırımcı gözünden anlamanın çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Refiye Yazıcı başarılı birçok startup’ın arkasındaki isim. Aynı zamanda TRPE Capital Operasyondan Sorumlu Ortağı ve Pisano’nun yönetim kurulunda görev alıyor. Portföy şirketlerinin finansal ve operasyonel yönetiminden sorumlu.
Startup’a yatırım yapmanın ne demek olduğunu ve yatırım yapılan startup’larla nasıl başarılı ilişki kurduğunu anlattığı röportajımız, girişimcilik fikri olanlara da yol gösterici olacaktır.
1.Bir startup’a yatırım yaparken sizi motive eden şeyler nelerdir?
Yatırım yaparken öncelikle doğru kişilerle doğru işi yapıyor muyuz diye bakarız. Startup yatırımları için de bu yaklaşım değişmez. “Doğru insan-doğru iş” ayrılmaz ikilidir bizim gözümüzde. Doğru işin, dürüst ve ne yaptığını bilen doğru kişilerle yapılması, başarılı olma olasılığını çok artırır.
Startup yatırımı doğru insan konusunda daha hassastır. Alınan riskin büyüklüğü ölçüsünde bu riskin paylaşıldığı ve emanet edildiği iş ortaklarımızın, işine sahip çıkan ve aynı hedefleri benzer heyecanlarla paylaştığımız kişiler olması hem işin başarısı hem de verimliliği için vazgeçilmezdir.
2.Yatırım yaptığınız bir startup’ın başarısını hangi değişkenlere bakarak ölçersiniz?
İşin nev’ine göre değişmekle beraber; büyüme, karlılık, pazar payı, küresel veya bölgesel konum gibi standart kriterleri kullanırız. Bir şeyi ne kadar basit ölçerek anlayabiliyor ve anlatabiliyorsak o kadar rahat ilerliyoruz. Bununla birlikte, işin özelliğine bağlı olarak başvurduğumuz farklı kriterler de olabilmekte- müşteri sayısı, yurt dışı genişlemesi gibi.
3.Yatırım yaptığınız startup’larla mutlu ve verimli bir ilişki kurmanın sırrı nedir?
Şeffaf bir iletişim kurulması ve sürdürülmesi için emek harcanmalı. Bu uzun ve dinamik bir yolculuk, her gün değişimlere açık olarak, görüşler paylaşılmalı, saygı sınırları içinde en doğruyu bulana kadar tartışılmalı, kararlar alınmalı ve kararlara sahip çıkılarak en iyi şekilde uygulanmasını tüm ortaklar ve çalışanlar dert edinmeli.
Ekip olarak her sürecin daha iyi nasıl yapılacağına kafa yorulduğunda ve bu sorgulama işin bir parçası haline getirildiğinde oluşan yapıcı ortam ilişkileri kendiliğinden en sağlıklı düzeyde yaşatıyor.
4.Kurulan ilişkiyi sürdürülebilir kılan etmenler nelerdir?
Yukarıda bahsettiğim temel unsurlar ile oluşan güven, kurulan ilişkileri doğal olarak ileriye taşımaktadır. Yıllar önce toplam kalite eğitimleri aldığımız sırada bana sorulan bir sorudan çok etkilenmiştim ve tüm iş hayatımda birilerine bağlı süreçlerde bu soruyu kendime sormaya devam ettim. Soru şuydu: Arkadaşının paraşütüyle atlar mısın?
Startup yatırımlarında biz aslında bu soruya evet cevabı vererek başlamış oluyoruz. Böylece güven ortamının oluşması biraz kendiliğinden başlamış oluyor ve karşılıklı bilgi ve deneyim paylaşımıyla geliştiriliyor.
5.Sizce Türk girişimcilik ruhunu başarılı kılan en önemli özellikler nelerdir?
Türk girişimcisi çözüm üretme konusunda çok yaratıcı. Cesareti ve özgüveni yüksek. Dünya ile entegre olmuş ve çok hızlı öğrenip adapte olabiliyor.
6.Türkiye’de en çok sorulan sorulardan biri “Süper bir fikrim var, nasıl yatırımcı bulabilirim?”
Sizin bu soruya cevabınız nedir?
Bu konunun eskisinden çok daha kolay olduğunu söyleyebilirim. Pek çok platform mevcut. Hatta artık yatırımcıyla mail yoluyla bile fikrinizi paylaşabiliyorsunuz.
Önemli olan o fikri anlayabilecek, değer verecek ve fikir sahibi ile ortak geleceğe bakabilecek yetkinlikte yatırımcı bulmak. Ve bu gerçekten emek gerektiriyor.
7.TRPE Capital kapsamında “R-Scholars” programıyla girişimci kadın öğrencileri destekliyorsunuz. Bu güzel fikir nasıl ortaya çıktı?
Siz girişimciler bilirsiniz, başarılı bir girişim için en önemli soru “Buna birinin ihtiyacı var mı?” sorusudur. Yaşadığımız ülke, şehir, çağ gibi etkenler ile oluşan ortamda kadınların yaratıcı yönlerini ortaya çıkaracak fırsatlar yaratmanın, topluma ve geleceğimize olumlu etkilerini olacağını gördük. Bu potansiyeli üniversiteli kadın öğrencilerde yakalamak ve cam tavan etkisine girmeden içlerindeki yaratıcılığı ortaya çıkarmalarına cesaret vermek, destek olmak istedik.
Kendi bildiğimiz konularda önayak olduğumuz bir sosyal sorumluluk projesidir aslında. Çok gurur verici hem de keyifli projelerle karşılaştık, umudumuz arttı. Amacımız ustamdan.com gibi değerli oluşumların sayıca artması.
8. Pisano ile mutlu ve başarılı bir ilişki yürütmenizin sırrı sizce nedir? Yatırım yaptığınız startup’lar içinde Pisano nasıl bir yerde duruyor?
Pisano’nun bizim için iki büyük değeri var. Birincisi, şirketin bizce çok kısa zamanda sıçramalar şeklinde büyük ama emin adımlar atarak geldiği noktadaki başarısı. İkincisi, onlardan bu yolculukta öğrendiklerimiz.
Girişimci bizim gözümüzde öyle bir varlık ki kafasına koyduğu ve inandığı fikrini bir şekilde hayata geçirir. Bunun tarihte de günümüzde de örnekleri çok. Ama bir girişimci olmadan yatırımcı kendi varlığını sürdüremez. Bunun farkında olarak Pisano ile birlikte yürüyebildiğimiz için içimizde bir gurur taşıyoruz.
Refiye Yazıcı, TRPE Operasyondan Sorumlu Ortağı ve Pisano’nun yönetim kurulunda görev alıyor. Portföy şirketlerinin finansal ve operasyonel yönetiminden sorumlu. TetraLaval Group ve Eczacıbaşı ile finansal ve operasyonel yönetim alanında geniş deneyime sahip. Refiye Yazıcı, Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun.